Megacolon

Oorzaken

Er zijn twee groepen:

• functioneel. Hierbij gaat het mis bij het functioneren van het stuk darm, waarbij de motiliteit of contractiekracht minder en minder wordt. De darm rekt uit waardoor de darm nog minder kan samentrekken. Dit evolueert verder tot een bepaald moment waarbij patiënten helemaal niet meer kunnen ontlasten. De precieze oorzaak is niet bekend en we spreken van een idiopatisch megacolon. Typische leeftijd is tussen de
  5-9 jaar en deze vorm komt veruit het meeste voor. 
• mechanisch. De meest voorkomend oorzaak hiervan is een obstructie door slecht geheelde bekkenfracturen. Hierbij verkleint de bekkendoorgang waardoor vlotte passage van stoelgang verhinderd wordt en zo een obstructie geeft. Tumoren, hernia van rectum of anus kunnen ook bijdragen tot het ontwikkelen van een megacolon of obstipatie maar zijn veel zeldzamer.

Symptomen

Soms is de constipatie reeds langer aanwezig en is het niet gemakkelijk voor de eigenaar om dit op te merken. De symptomen komen soms niet duidelijk naar voor wanneer er verschillende katten in huis zijn en hun behoeftes buiten doen. Katten met een megacolon vertonen meestal:

• tenesmus of persklachten, waarbij ze vaak in houding gaan zitten om te ontlasten maar er niets komt
• verminderde eetlust
• vermageren 
• buikpijn
• sloomheid 

Diagnose

Een vermoedelijke diagnose van een megacolon kan reeds gesteld worden aan de hand van het verhaal van de eigenaar en een buikpalpatie. Hierbij kan meteen de harde en grote hoeveelheid ontlasting gevoeld worden dat aanwezig is in het colon. De beste manier om de diagnose te bevestigen is met een röntgenonderzoek van de buik. Deze opnames tonen de aanwezigheid van een opgezet en uitgerekt colon.

Zijdelingse röntgenopname van een 12 jaar oude kat met een megacolon

Bijkomend kunnen eventueel oude bekkenfracturen, rug afwijkingen of massa’s aangetoond worden. Indien er geen onderliggende oorzaken aanwezig zijn, wordt de finale diagnose van een idiopatisch megacolon gesteld.

Behandeling

• Medicamenteuze behandeling.
  In eerste instantie is de behandeling van een megacolon medicamenteus. Deze patiënten zijn vaak uitgedroogd en worden eerst met intraveneus infuus voldoende gehydrateerd. Dan zal de ontlasting manueel uit het colon/rectum worden verwijderd. Dit gebeurt best onder algemene verdoving aangezien dit  erg gevoelig is. Soms moet de patiënt verschillende keren in slaap om het uitgerekte colon helemaal te kunnen ledigen. Als het colon leeg is, wordt het dieet het beste aangepast. Vroeger werd een voer hoog in vezels geadviseerd maar dit is achterhaald en kan het proces verslechteren. Best wordt een laag-residu dieet voorgeschreven gecombineerd met lactulose, een onverteerbaar suiker dat vocht vast houdt in de ontlasting om zo wat dunnere ontlasting te krijgen. Cisapride kan toegevoegd worden om de motiliteit van het colon te verhogen maar er bestaat onduidelijkheid over de werkzaamheid. De meeste katten reageren initieel goed op deze therapie maar sommigen zullen jammer genoeg niet meer reageren op deze behandeling. Wanneer medische behandeling niet meer succesvol is, zal operatief ingrijpen aangewezen zijn.
  
  
• Chirurgische behandeling.
  De aangewezen chirurgische ingreep wordt benoemd als subtotale colectomie, waarbij een groot deel (maar niet volledig) van het colon wordt verwijderd. Hierbij wordt het afwijkende deel van het colon volledig weggenomen en de twee darmuiteinden worden terug aan elkaar gehecht. Uitzonderlijk is volledig het colon aangetast en moet het colon toch in zijn geheel worden verwijderd. Antibioticum wordt voor de operatie   opgestart om een bacteriële infectie te voorkomen.
  Indien katten een megacolon ontwikkelen ten gevolge van een slecht helende bekkenbreuk kan een deel van het bekken worden verwijderd om terug normale passage van de stoelgang te krijgen. Helaas zal een megacolon dat reeds langer dan 4-6 maanden bestaat, een onherstelbare schade hebben ondergaan en zal de darm niet meer kunnen samentrekken. Het colon zal niet meer normaal kunnen functioneren na deze periode. Daarvoor zullen dergelijke patiënten ook behandeld worden met dezelfde chirurgie (subtotale colectomie).

Complicaties

Een postoperatieve infectie is de meest gevreesde complicatie aangezien de darm vol met bacteriën zit. Het opstarten van de juiste antibioticum, goede chirurgische uitvoering, het controleren van de darmen op lekkage, het spoelen van de buik tijdens dergelijke operaties kunnen veel opvangen.
Dunnere ontlasting en diarree worden beschreven de eerste weken na de ingreep. In de loop van de tijd wordt de stoelgang wat meer gevormd. Dergelijke patiënten zijn niet fecaal incontinent na het partieel verwijderen van het colon, maar kunnen soms wat minder gevormde ontlasting verliezen in de aanpassing dat ze nodig hebben in hun nieuwe leven na constipatie.
Post-operatieve constipatie is beschreven maar komt zelden voor. Heel uitzonderlijk hebben katten een revisie operatie nodig omdat niet voldoende darm is verwijderd.
De overgrote meerderheid van dergelijke patiënten hebben een uitstekende levenskwaliteit en hebben geen dieetvoorschriften of medicatie nodig.